مسیرهای کوهپیمایی شمال تهران

معرفی مسیرهای کوهپیمایی شمال تهران – 1

(معرفی مسیرهای کوهنوردی تهران)

مسیرهای کوهپیمایی شمال تهران – روزنامه ایران

لینک این گزارش در روزنامه ایران، سه شنبه 14 شهریور 1391

دانلود نسخه PDF

معرفی مسیرهای کوه‌پیمایی شمال تهران

کوهستان شمال تهران یا همان رشته کوه توچال، جنوبی‌ترین رشته کوه در البرز مرکزی است. این رشته 60 کیلومتری، در حدفاصل دو رودخانه بزرگ، یکی در شرق به‌نام جاجرود و دیگری در غرب به‌نام کرج قرار دارد. بلندترین نقطه این رشته کوه، قله توچال به ارتفاع 3964 متر است. کوهستان شمال تهران، پر رفت‌و‌آمدترین منطقه‌ی کوهستانی ایران و نیز یکی از پر رفت‌و‌آمدترین مسیرهای کوه‌پیمایی جهان است. این منطقه به دلیل نزدیکی به پایتخت در روزهای پایانی هفته و ایام تعطیل میعادگاه کو‌ه‌پیمایی قشرهای مختلفی از مردم و گردشگران داخلی و خارجی است. همچنین برای کو‌ه‌نوردان و سنگ‌نوردان حرفه‌ای نقطه‌ی آغاز فعالیت ورزشی، یا محل تمرین‌های بعدی است.

مسیرهای کوهپیمایی شمال تهران را می‌توان به ترتیب از شرق به غرب به شرح ذیل نام برد:

دارآباد ، کُلک‌چال ، گلابدره ، دربند ، ولنجک ، درکه ، فرحزاد و حصارک

در میان مسیرهای فوق: دارآباد ، کلک‌چال ، دربند ، ولنجک و درکه بعنوان مسیرهای ایمن کوهستان شمال تهران معرفی می‌شوند که به لحاظ هموار بودن راه، امنیت و امکانات رفاهی قابلیت پیمایش برای عموم علاقمندان به کوه‌نوردی را دارا هستند.

برای دسترسی به این مسیرهای ایمن اگر وسیله نقلیه شخصی ندارید کافی است خود را به میدان تجریش برسانید. در پایانه تجریش اتوبوس‌های شرکت واحد و همچنین مینی‌بوس‌ برای هر یک از این مناطق فعال هستند. همچنین تاکسی و سواری‌های خطی نیز در مجاورت پایانه و یا اطراف میدان تجریش برای رسیدن به این مسیرها در دسترس هستند.

بقیه در ادامه مطلب

شرح مختصری بر مسیرهای کوهپیمایی شمال تهران:

1- دارآباد: ابتدای این مسیر، دره دارآباد به ارتفاع 1700 متر در شمال‌شرق تهران است. دره دارآباد نسبت به سایر مسیرهای ایمن از شیب کمتری برخوردار بوده و به لطف وجود دره‌های فرعی سرسبز و چشمه‌های متعدد از جذابیت و تنوع خوبی در بین مسیرهای فوق برخوردار است. کوه‌پیمایی در دره دارآباد از ابتدا تا انتهای مسیرِ ایمن (آبشار چال مگس در ارتفاع 2100 متر) حدود یک ساعت و نیم زمان می‌برد. دره دارآباد همچنین مبدا صعود به قله دارآباد به ارتفاع 3160 متر است.

2- کلکچال: نقطه آغازین مسیر کوهنوردی یا کوهپیمایی کلکچال، پارک جمشیدیه با ارتفاع متوسط 1830 متر در شمال نیاوران و در انتهای خیابان فیضیه است. مسیر کوه‌نوردی کلکچال بعد از دربند، از بیشترین شیب در بین مسیرهای کوهپیمایی شمال تهران برخوردار است. در این مسیر پس از حدود دو ساعت کوهپیمایی به پناهگاه کلکچال در ارتفاع 2600 متر می‌ رسید که تابلو “اردوگاه کوهستانی کولکچال” سردر ورودی آن نصب شده است . قله کلکچال به ارتفاع 3350 از این مسیر و با گذر از کنار پناهگاه کلکچال صعود می‌شود.

3- گلابدره: دره گلابدره در حد فاصل بین کلک‌چال و دربند واقع است. گلابدره از ارتفاع 1800 متر شروع شده و تا ارتفاع حدود 2250 متر امتداد دارد. در این مسیر با حدود یک ساعت پیاده‌روی به دره زیبای وزباد می‌رسید که آبشار کوچکی در ابتدای آن قرار دارد. این آبشار کوچک با محیط سرسبز پیرامون مقصد نهایی بسیاری از کوه‌پیمایانی است که قصد ادامه مسیر را ندارند. کوه‌پیمایی از ابتدا تا انتهای دره گلابدره چیزی حدود یک ساعت و نیم زمان می‌برد. برخلاف دربند و درکه اینجا از کافه‌ها و رستورانهای تودرتو و ازدحام کوه‌‌پیمایان خبری نیست.

4- دربند: نقطه شروع این مسیر، میدان سربند (مجسمه کوه‌نورد) به ارتفاع 1800 متر است. کوه‌پیمایی در این مسیر تا پناهگاه شیرپلا و آبشار دوقلو (به ارتفاع 2750 متر) حدود دو ساعت و نیم زمان می‌برد. مسیر کوه‌پیمایی دربند بیشترین شیب و ناهموارترین مسیر را در بین مسیرهای شمال تهران دارا است. مسیر دربند-پناهگاه شیرپلا-جان‌پناه امیری کوتاه‌ترین مسیر برای صعود به قله توچال به ارتفاع 3964 متر است. بخاطر وجود کافه‌ها و رستوران‌های متعدد در بخش ابتدایی مسیر، دربند همیشه یکی از شلوغ‌ترین و پر رفت و آمدترین مسیرهای کوهستان شمال تهران به‌شمار می‌رود. بند یخچال و دره اوسون از مسیرهای فرعی دربند هستند. این مسیرها خلوت‌تر از مسیر اصلی بوده و به نوبه خود پذیرای علاقمندانی هستند که به قصد تفرج و یا کوه‌پیمایی به دربند آمده‌اند.

5- ولنجک: ولنجک یا تله کابین توچال مجهزترین، هموارترین و کم شیب‌ترین مسیر در بین مسیرهای کوه‌پیمایی شمال تهران است. نقطه شروع این مسیر پارکینگ ولنجک در ارتفاع 1850 متر است. از پارکینک تا ایستگاه یک تله کابین، حدود نیم ساعت پیاده روی در یک جاده آسفالته پیش رو دارید. این بخش از راه را می‌توانید با اتوبوسهای حاضر در ایستگاه یک نیز طی کنید. بعد از ایستگاه یک، جاده خاکی در یک مسیر نسبتا کم شیب با گذر از مجاورت ایستگاه‌های دو و پنچ تا ایستگاه هفت تله کالبین در ارتفاع 3740 متری ادامه دارد.

6- درکه: نقطه آغازین این مسیر، میدان درکه به ارتفاع 1700 متر است. سراسر این مسیر تا پناهگاه پلنگ‌ چال (به ارتفاع 2450 متر) از داخل دره‌ی زیبای پلنگ‌ چال از کنار رودخانه درکه می‌گذرد که یکی از زیباترین مسیرها در ارتفاعات شمال تهران است. در این مسیر پس از پشت سر گذاشتن آبشار «جوزک» ، در نیمه های راه به کافه «اُذغال چال» (آب ذغال چال) (Ozghalchal) در ارتفاع 2080 متر می رسید که از دیرباز محل توقف گردشگران و استراحت گاه کوهنوردان بوده است. مسیر کوهنوردی درکه را می توان به جرات یکی از زیباترین و پرطرفدارترین مسیرهای کوهپیمایی شمال تهران دانست که در تمام طول سال میزبان گردشگران و کوهنوردان علاقمند تهرانی است. در نیمه‌ی راه درکه به پلنگ‌ چال، یک پاکوب فرعی در جهت غرب وجود دارد که پس از حدود یک ساعت شما را به جنگل کوچک و زیبای کارا می‌رساند. طول مسیر کوهپیمایی درکه تا پناهگاه پلنگچال حدود 7 کیلومتر است که پیمایش این مسیر بطور متوسط 2.5 ساعت زمان می برد.

7- فرحزاد: این مسیر از بالای محله فرحزاد در ارتفاع 1650 متر شروع شده و با عبور از یک جاده خاکی پیچ در پیچ به‌طول 15 کیلومتر، در نقطه پایانی به حرم مطهر امامزاده داود در ارتفاع 2600 متر می‌رسد. مسیر کوه‌پیمایی فرحزاد به امامزاده داود یکی از قدیمی‌ترین و مشهورترین مسیرهای کوه‌پیمایی شمال تهران است. تا همین 30-40 سال پیش که هنوز جاده جدید امامزاده داود از مسیر سولقان و کن احداث نشده بود این جاده تنها راه ارتباطی به امامزاده داود محسوب می‌شد. پیاده‌روی در این جاده زیبا در امتداد دره فرحزاد، حدود پنج ساعت زمان می‌برد. برخی از گردشگران این جاده را با خوردوهای شاسی بلند و دو‌ دیفرانسیل نیز طی میکنند.

8- حصارک: دره حصارک واقع در شما‌ل‌غرب تهران، از مسیرهای کمتر شناخته شده در کوهستان شمال تهران است. حصارک شامل دو مسیر است:

“مسیر دره حصارک”، که از شمال‌غرب محله حصارک در ارتفاع 1670 متری شروع شده و در یک مسیر کم شیب تا آبشار حصارک ادامه دارد. پیاده‌روی از ابتدای دره تا پای آبشار کمتر از یک ساعت زمان می‌برد. مسیر بعد از آبشار کمی ناهموار است اما اگر از آن رد شوید، راه پاکوب در امتداد دره همچنان به سمت بالا ادامه دارد.

“مسیر قله بند عیش”، که از بالای محله حصارک شروع شده و در ادامه با عبور از بالای دره حصارک در نهایت به قله بند عیش به ارتفاع 2760 متر ختم می‌شود.

نکته مهم: تمام مسیرهای فوق‌الذکر قابلیت پیمایش توسط کوه‌نوردان مبتدی در محدوده ذکر شده را دارند و نیاز به لوازم و یا امکانات خاصی برای این مسیرها نیست. مسیرهای ایمن کوهستان شمال تهران شامل: دارآباد ، کُلک‌چال ، دربند ، ولنجک و درکه برای هر سن و هر قشری (کوه‌نورد یا غیر کوه‌نورد) که توانایی کوه‌پیمایی را داشته باشند، ایمن و قابل پیمایش است اما باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که سه مسیر دیگر شامل: گلابدره، فرحزاد و حصارک از ایمنی، امنیت و امکانات مسیرهای ایمن برخوردار نبوده و گام گذاشتن در این مسیرها باید با تحقیق و آگاهی و با توجه به شرایط زمانی و توانایی‌های فردی انجام گیرد.

 * در فصل زمستان کوهستان شمال تهران در برخی از نقاط، خصوصاً در محدوده خارج از مسیرهای ایمن، بهمن‌خیز است. برای صعودهای زمستانی حتما به این نقاط و مناطق بهمن‌خیز توجه داشته باشید.

توصیه‌هایی برای شما که می‌خواهید گام در این مسیرها بگذارید:

– حتی‌المکان تنها به کوهستان نروید خصوصا در مسیرهای خلوت. یکی از نزدیکان را از مسیر و برنامه خود مطلع سازید و تلفن همراه با خود داشته باشید.
– هیچ‌گاه کوهستان را دست‌کم نگیرید چون با همه جذابیتش خالی از خطر نیست.
– زباله‌های خود را همراه خود به پائین بیاورید.
– به طبیعت بکر کوهستان آسیب نرسانده و از خود ردی در طبیعت بجا نگذارید.
– همیشه در مسیرهای مشخص و پاکوب حرکت کنید.
– به هوای کوهستان اعتماد نکنید خصوصا در فصل بهار. همیشه پوشاک و تغذیه مناسب همراه داشته باشید.
– پیشنهاد می‌شود که بسته به توانایی و علاقه‌مندی خود به عضویت یکی از گروههای طبیعت‌گردی‌ و یا کوه‌نوردی درآیید تا با – شرکت در برنامه‌های گروهی از تجربیات قدیمی‌ترها بهره برده و از کوه‌نوردی‌تان نیز بیشتر لذت ببرید.
– زانوهای شما ارزشمندترین سرمایه شما برای کوه‌نوردی هستند. از دویدن و حرکت سریع در هنگام فرود به شدت پرهیز کنید. برای تقویت زانوها حرکتهای کششی برای پا و عضلات چهارسر ران را در برنامه ورزش‌های روزانه و هفتگی خود قرار دهید.

“آموزش”

اصطلاحات کوهنوردی:

یال چیست: به محل برخورد دامنه‌های شیب‌دار در بالاترین نقطه تماس (شیب محدب و برآمده بین دو دره) یال گفته می‌شود.
خط ‌الراس چیست: به خط اصلی بلندترین یال بین دو قله (محل تقسیم آب) خط ‌الراس گفته می‌شود.
گردنه چیست: به پایین‌ترین نقطه در محل تلاقی دو خط ‌الراس که معمولا به شکل زین اسب است، گردنه گفته می‌شود.

ایمنی و سلامت در کوهستان:

ارتفاع زدگی: ارتفاع زدگی -که به آن کوه گرفتگی نیز می‌گویند- یک مشکل یا بیماری موقتی است که در اثر قرار گرفتن فرد در ارتفاع زیاد و کاهش فشار و سطح اکسیژن موجود در هوا ایجاد می‌گردد. برای جلوگیری از این مشکل باید به آرامی و به مرور ارتفاع خود را افزایش دهید تا بدن شما به ارتفاع عادت کند. اگر علایم ارتفاع زدگی دارید به ارتفاع بالاتر نروید، در همان ارتفاع بمانید. صعود هنگام ابتلا به ارتفاع زدگی آنرا تشدید می کند و ممکن است به مرگ منجر گردد .زمانی‌که علایم ارتفاع زدگی کاملاً برطرف گردید، هم هوایی حاصل شده و می توان مجدداً صعود نمود. کوه‌نوردِ ارتفاع زده دچار علائمی از قبیل: سرگیجه، سردرد، کم اشتهایی، تهوع، کاهش سطح هوشیاری، اختلال در شنوایی و بینایی و … می‌شود. بهترین کمک برای بهبود و کاهش عوارض آن کم کردن ارتفاع است. افزودن ارتفاع به بدتر شدن حال مریض منجر خواهد شد. انجام تنفس عمیق در فواصل معین می تواند علائم ارتفاع زدگی را بهبود بخشد. در اکثر افراد این علائم ظرف 24 تا 48 ساعت از بین می‌رود اما دربعضی موارد ممکن است علائم بصورت شدید و مقاوم باقی بماند تا آن جایی که شخص مجبور شود به منطقه کم ارتفاع مراجعت نماید و حتی درمان دارویی و بستری شدن در مراکز درمانی ضرورت پیدا نماید .بهترین روش برای جلوگیری از ارتفاع زدگی قبل از صعود به قله‌های مرتفع، اجرای چند پیش‌برنامه قبل از برنامه اصلی و انجام هم‌هوایی در برنامه صعود اصلی است.

برای پیش‌گیری یا درمان ارتفاع‌زدگی، استفاده از قرص‌های ارتفاع‌ نیز توصیه می‌شود که رایج‌ترین آنها قرص استازولامید و یا قرص دگزامتازون است. مصرف این قرص‌ها معمولا 24 ساعت قبل از برنامه باید شروع شود.

* قرص‌های ارتفاع خالی از عوارض جانبی نیستند. قبل از مصرف حتماً به عوارض و واکنش احتمالی بدن خود نسبت به این قرص‌ها آگاهی داشته باشید.

 بیشتر بخوانید: ارتفاع زدگی در کوه ، پیشگیری و علائم آن

نقشه مسیرهای کوهپیمایی شمال تهران