روستای لزور

تاریخ بازدید از روستای لزور: 12 و 13 مرداد 1391

Tehran – Firuzku – Lazur

لزور؛ شگفتی سبز فیروزکوه

روستای لَزور یکی از بزرگترین روستاهای استان تهران و از توابع شهرستان فیروزکوه است. این روستا در دهستان قزقانچای از بخش ارجمند شهرستان فیروزکوه، در فاصله 165 کیلومتری شمال شرقی تهران و در 45 کیلومتری شمال غربی فیروزکوه در میان رشته کوههای البرز قرار دارد. لزور روستایی پر جمعیت محسوب می‌گردد. جمعیت این روستا طبق سرشماری سال 1385 بیش از 2 هزار نفر در قالب 561 خانوار بوده که با ادامه روند مهاجرت روستائیان به شهرها جمعیت ساکن دائم لزور نیز همانند سایر روستاها در طی سالیان اخیر کاهش یافته. اما با ساخت و سازهای جدید و با احتساب ساکنان فصلی، طبق گفته اهالی، جمعیت حال حاضر روستا بیش از 900 خانوار است. آب و هوای ملایم تابستانی همراه با مناظر بکر و زیبای طبیعی موجب شده که در تابستان جمعیت روستا تا چند برابر افزایش یابد. تا اواسط و یا حتی اوخر تابستان هم اگر به لزور بروید می‌بینید که بهار هنوز از این روستا رخت برنبسته، رودخانه‌ها همچنان جاری و پرآب است و طراوت و سرسبزی همچنان مهمان دشتها و مراتع لزور است.

…

(متن کامل گزارش همراه با تصاویر بیشتر در ادامه مطلب)

روستای لزور

—————————————————————————–

لینک این گزارش در روزنامه ایران، شنبه 21 مرداد 1391 – نسخه PDF

روستای لزور – روزنامه ایران

——————————————–

اصلاحیه (25 شهریور 1391): طبق اطلاعات دریافتی از یکی از اهالی لزور، در متن گزارش آمده بود که لزور دارای مهمانسرا است. اطلاع رسید که این روستا دارای مهمانسرا نیست و گزارش (نسخه وبلاگ) متعاقباً اصلاح شد.

بقیه در ادامه مطلب

روستای لزور

***

روستای لزور به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و جاذبه‌های ممتاز و متنوع گردشگری همیشه بعنوان یکی از قطبهای گردشگری شهرستان فیروزکوه مطرح بوده و مورد توجه قرار گرفته است. مرداد ماه سال 1390 با حضور نماینده محترم فیروزکوه در مجلس و تنی چند از مقامات شهرستان، کلنگ پروژه “روستای نمونه گردشگری لزور” بر زمین زده شد و با توجه به داشته های فرهنگی، یک دست بودن و اتحاد مردم لزور، این روستا به عنوان روستای پیشرو در عرصه گردشگری شهرستان فیروزکوه برگزیده شد. به نقل از نماینده محترم شهرستان: «اجرای پروژه توریستی روستای لزور می‌تواند گامی موثر در راستای استفاده از ظرفیت بالای شهرستان در بخش گردشگری در جهت ایجاد اشتغال، کسب درآمد و تحقق مهاجرت معکوس به روستاها باشد. با اجرا و تکمیل این پروژه فرصتی بدست خواهد آمد تا مردم این روستا آداب، رسوم، اعتقادات و پایبندی‌شان به اصول خود را تبلیغ نمایند. با اجرای این پروژه کف معابر روستا سنگ فرش خواهد شد و از مصالح بومی مانند کاهگل در تعمیر و بازسازی نمای منازل استفاده می‌شود. با اجرای کامل و تحقق اهداف پروژه می‌توان روستایی با قدمت و اصالت بالا همانند روستاهای “ابیانه”، “کندولوس”، “زیارت” و … را که به درستی در این مسیر پای گذاشته‌اند، معرفی نمود.»

***

لزور از طرف شمال با روستاهای نشل و برزنه از توابع شهرستان بابل هم مرز است. در زمانی‌ که مسافرتها با پای پیاده و چهارپا انجام می‌شد این ده از راههای ارتباطی شمال کشور محسوب می‌شد. اما حالا که ایاب و ذهاب ماشینی شده و مسیر جاده‌ها تغییر کرده دیگر از این مسیر برای آمد و شد استفاده نمی‌شود مگر اینکه هر از گاهی گذر گردشگران و یا کوهنوردان به لزور برسد. این روستا از قدیم‌الایام دارالمومنین بوده و هست. قبل از تاسیس مدارس در ایران لزور دارای مکتب‌خانه‌های متعددی بود. در این مکتب‌خانه‌ها دروسی از قیبل: قرآن، اشعار حافظ، سعدی، خزائن و … تدریس می‌شد و آمـوزش خط جزء لاینفک این مکتب‌خانه‌ها به شمار می‌رفت. از برکت وجود این مکتب‌خانه‌ها تمامی زنان و مردان روستا دارای سواد قرآنی و حدود 70 درصد از آنها توان خواندن و نوشتن فارسی را داشته‌اند. بطوریکه مردم منطقه فیروزکوه می‌دانستند: لزوری یعنی باسواد.

بیشتر بخوانید: غار بورنیک

***

با نگاهی به آثار کهن و مطالعه پیشینه تاریخی طبرستان و شهر بابل (شهر بابلسر در شمال فیروز کوه) در جایی به این نوشتار بر‌می‌خوریم که:

« در بابل غیر از جمعیت ثابت، عده ای کارگران فصلی هم در بعضی از فصول سال حضور دارند که مهمترین آنها لزوری‌ها، کولی‌ها و کومج‌ها هستند. لزوری‌ها مردمانی رشید و قوی هیکل هستند که محل زندگی آنها در کوه‌های مازندران است. لباسهای آنها غالباً دوخته شده از نمد یا پشم گوسفند به نام چوخا و کلک است. آنها در شروع زمستان برای کندن خندق به شهر می‌آیند. خندق در دور زمین، باغات شهری و مزارع کنده می‌شود که هم زمین باغات را از هم جدا می‌کند (به جای دیوارکشی) و هم آب از آن عبور داده می‌شود که خود نوعی زه کشی هم به شمار می‌آید و مانع ورود حیوانات به داخل باغ یا زراعت می‌گردد. این خندقها را به زبان محلی “هن” می‌گویند. لزوری‌ها در کندن “هن” تخصص دارند و هر کدامشان قریب سه کارگر معمولی کار می‌کنند و چندین برابر آنها غذا می‌خورند (مانند دیوان سفید در شاهنامه). لزوری‌ها به زبانی صحبت می‌کنند که “کوهی” نامیده می‌شود. آنها علاوه بر حفر خندق یا تنقیح آن، در کارهای دیگری از قبیل تراش موی گوسفند، اخته کردن گوساله و خشت زنی نیز مهارت دارند. »

***

ارتفاع روستای لزور حدود 2 هزار و 400 متر از سطح آزاد دریا است. زبان اصلی و بومی مردمان این روستا گویش لزوری است که از گویش‌های مازندرانی (طبری) بوده و جزء دسته زبان‌های شمال ایران محسوب می‌شود.

لزور دارای محله‌های قدیمی به نامهای: اوپه، شجاع خیل، کشک ریز، کلا چپن و … هست و اکثریت نام‌های فامیل روستا اسفندیار، شجاع و موسوی هستند. مردم روستای لزور از طریق کشاورزی و دامداری امرار معاش می‌کنند. محصولات عمده آن سیب‌زمینی، گندم و جو بوده و یونجه، اسپرس و شبدر عمده‌ترین محصولات علوفه‌ای روستا به شمار می‌آیند. انواع سیب درختی، گیلاس، آلبالو و گلابی نیز از محصولات میوه‌ای لزور هستند. منبع اصلی آبیاری کشاورزی روستا، رودخانه فرح رود و چشمه‌های معجز و کهریز هستند.

مردم این روستا متدین به دین مبین اسلام و مذهب شیعه اثنی عشری هستند و بدلیل اعتقاد عمیقی که به دین مبین اسلام و ائمه اطهار دارند در تمامی اعیاد و مناسبتها حضوری پرشور دارند. وجود دو امام‍‌زاده و 17 مسجد و حسینه و تکیه کوچک و بزرگ در این روستا می‌تواند دلیلی بر این مدعا باشد.

آب آشامیدنی روستا از رودخانه فرح رود تامیین شده و پس از تصفیه در یک آب انبار به مصرف آشامیدن اهالی روستا می‌رسد. پروژه‌ای در روستا در دست بررسی و احداث است که با استفاده از منابع غنی آب روستا، از این انرژی خدادادی برای به حرکت درآوردن یک توربین آبی استفاده شود تا روستا از جهت تامین برق خودکفا گردد.

پیشینه تاریخی لزور:

بنا به اظهارات عموم مردم سابقه این روستا به بیش از 400 سال پیش برمی‌گردد. لزور دارای اماکن تاریخی متعددی است که مهمترین آنها عبارتند از:

امامزاده معصوم در سمت جنوب شرقی روستا. بنای این امامزاده بسیار زیبا و شامل ستونی مربع ‌شکل در وسط و 4 چشمه طاق در اطراف آن است. بر بالای ستون مرکزی و در حد فاصل چهار چشمه طاق، گنبد مخروطی شکل با هشت ضلع تعبیه شده که نمای کلی امامزاده بواسطه آن از اطراف چشمگیر و نمایان می‌شود. مصالح بنا از سنگ لاشه و ملاط ساروج می‌باشد. این اثر ارزشمند در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

امامزاده خوشنام در منتهی الیه شمال غربی لزور. در منتهی الیه شمال غربی لزور و جایی که روستا به صخره‌های سنگی منتهی می‌شود، در ارتفاع حدود 4450 متری از سطح دریا امامزاده کوچکی وجود دارد که به امامزاده خوشنام شهرت دارد. داخل آن با دو قطعه سنگ بزرگ و جلوخان آن با احداث دیوار طرفین و با پوشش تیرهای چوبی و لاشه درخت شکل گرفته است. اهالی روستا اعتقاد زیادی به این امامزاده و معجزات آن دارند و به همین جهت بر روی یک قطعه تیر چوبی که درمیان امامزاده نصب کرده‌اند، دخیل‌های زیادی از جنس پارچه به رنگ‌های سبز و سیاه بسته و همچنین یادداشت‌هایی کوتاه نوشته شده بر روی کاغذ را بر روی پارچه سبز بزرگی نصب نموده‌اند که جنبه حاجت نامه و اعلام نیاز امامزاده دارد. قدمت این بنا متعلق به قرن 10 هجری می‌باشد.

بیشتر بخوانید: تنگه واشی

برج نیمه در فاصله حدود 200 متری جنوب غرب امامزاده معصوم. بقایای دو ضلع از هشت ضلع و قوس گنبد بالای آن باقی است و بقیه قسمتهای آن تخریب شده است. احتمالاً این برج نیز مانند بسیاری ار برج‌های مقبره‌ای منطقه متعلق به قرون 7 یا 8 بوده است. به گفته ریش سفیدان محل، این برج محل نگهداری اموال امانتی بوده که وصیت کرده بودند آنها را جهت دفن نهایی به عتبات عالیات منتقل نمایند.

قلعه قل دوش که در شمال امامزاده خوشنام و بر صخره سمت راست تنگه ای که آب مصرفی روستا از آن تامین می شود قرار دارد. قل‌دوش دارای پلان مربع و با ابعاد 18.5 متر می‌باشد. .به احتمال زیاد قلعه قل دوش مامن و پناهگاه اهالی لزور در هنگام فتنه و آشوب و جنگ و تهاجم بوده است. در چهارگوشه این قلعه چهار برج قرار داشت و در فضای داخلی آن چند اطاق، راهرو و انباری بود که متاسفانه در اثر حفاریهای فراوان بخش اعظم آن تخریب شده و تنها دیوار گرداگرد آن با ارتفاع 1.5 متر باقی مانده است. قدمت این بنا نیز به قرن 5 یا 6 هجری می‌رسد.

پل سنگی که در مرکز روستا و با یک دهنه ساخته شده است و عمر آن به بیش از 150 سال می رسد. دهانه پل دارای قوس کامل گهواره ای است و روی آن را با قلوه سنگ کف رودخانه و ملاط ساروج سنگفرش کرده اند. در حال حاضر پل دیگری به موازات پل قدیمی بر روی رودخانه ساخته اند و وسایل نقلیه از روی آن عبور می‌کنند و از پل قدیمی بعنوان پیاده رو استفاده می‌شود.

جاذبه‌های طبیعی:

اگر اهل پیاده روی و گشت و گذار در طبیعت هستید در لزور دو مسیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

1- مسیر امامزاده خوشنام

2- جاده منتهی به منطقه لاسک

برای رسیدن به امامزاده خوشنام دو راه پیش رو دارید: یکی از محله کشک ریز و جنب مسجد امام موسی جعفر (ع) و دومی از طریق جاده لاسک. هر کدام از این راهها را که برای رسیدن به امامزاده خوشنام انتخاب کنید جذابیت و لطف خاص خودش را دارد. اولی در امتداد دره و رودخانه شما را با یک راه باریک از میان باغها و مراتع زیبا عبور داده و به امامزاده می‌رساند و دومی از طریق جاده لاسک است که از بالای دره عبور می‌کند. در بخشی از جاده یک راه پاکوب از سمت راست به سمت پائین انشعاب گرفته و پس از چند دقیقه به امامزاده می‌رسد. از هر کدام از این دو مسیر که بروید حدود 15 تا 20 دقیقه راه تا امامزاده در پیش دارید. اگر به امامزاده رفتید می‌توانید از چشمه آب گوارای آن نیز نوش جان کنید. با ادامه مسیر امامزاده به سمت بالا کمی جلوتر به یک آبشار زیبا و نسبتا کوچکی می‌رسید که می‌تواند مکان مناسبی برای اتراق و استراحت باشد. اگر خواستید از امامراده خوشنام به جاده لاسک و ابتدای تنگه بروید می‌توانید از راه پاکوب که جلوی امامزاده است در جهت جنوب خود را به جاده برسانید و یا اگر بالاتر از امامزاده و سمت آبشار رفتید، از یک محل مناسب با حرکت به سمت چپ ارتفاع بگیرید تا به جاده برسید.

و اما اگر خواستید از روستا مستقیم به لاسک و ابتدای تنگه بروید باید ابتدا خود را به جلوی مخابرات لزور برسانید. امتداد خیابانی که مخابرات روستا در آن قرار دارد به جاده خاکی می‌رسد که در جهت شمال غربی ارتفاع گرفته و چند کیلومتر بالاتر به منطقه لاسک در ارتفاع 2 هزار و 600 متر ختم می‌شود. در ابتدای این جاده حدود 100 متر بالاتر آب چشمه از طریق یک لوله به داخل نهر جریان دارد که می‌توانید از آب خنک آن برای آشامیدن و ادامه مسیر بردارید. با حدود نیم ساعت تا 45 دقیقه پیاده روی در این جاده به منطقه لاسک و ابتدای تنگه رودخانه فرح رود می‌رسید. در دهانه این تنگه سد کوچکی در حال احداث است که قرار است در آینده آب مصرفی پنج روستا از جمله لزور را تامین کند. جاده لاسک یک جاده خاکی عریض هست که تمام طول آنرا با خودروی سواری نیز می‌توانید طی کنید. اما اگر با پای پیاده قدم در این جاده بگذارید، درختان بلند سپیدار در دو طرف جاده، باغهای میوه و مزارع گسترده و سرسبز کوهپایه‌ها، مناظر چشم نواز کوههای پیرامون همراه با تنفس در هوای پاک دامنه‌های البرز به یقین لذت این گردش و پیاده‌روی را برای شما دوچندان خواهد کرد. با ادامه حرکت به سمت بالا همچنان مناظر پیرامون جلوه‌های تازه‌‌ای از زیبایی‌های طبیعت را به رخ شما می‌کشد. همینطور که ارتفاع می‌گیرید هر از گاهی اگر به پشت سرتان نگاهی داشته باشید نمایی زیبا از روستا را می‌بینید که با آرامشی وصف ناپذیر در دامنه های سرسبز البرز جا خوش کرده.

بیشتر بخوانید: روستای هرانده و غار بورنیک

از آن بالا که به روستا نگاه می‌کنی، مراتع سرسبز، سپیدارهای بلند و کوههای سربرافراشته پیرامون را می‌بینی و لزور را که مثل یک تابلوی نقاشی‌ به زیبایی هرچه تمام‌تر بر روی بوم طبیعت رنگ‌آمیزی شده. دوست داری همانجا بنشینی و ساعتها به این تابلوی زیبا نگاه کنی.

در انتهای جاده با ادامه مسیر وارد تنگه‌ زیبایی می‌شوید که رودخانه فرح رود در میان آن جربان دارد. دره‌ای زیبا با رودخانه‌ای پرآب، پوشش گیاهی متنوع و مناظری دلفریب که هر چه از زیبایی‌های آن بگوئیم کم گفتیم. بجز بخش ابتدایی تنگه که راه کمی هموارتر است در ادامه به دلیل ناهموار بودن راه، عبور از مسیرهای سنگی، تغییر جهت و عبور مکرر از عرض رودخانه ورود به این دره و عبور از آن نیاز به تجربه و مهارتهای ابتدایی کوهنوردی دارد. در نتیجه به علت خطرات احتمالی، گذر از این دره برای افراد بی تجربه و غیر کوهنورد توصیه نمی‌شود.

این تنگه در ادامه، چند کیلومتر بالاتر به چشمه بزرگ معجز چشمه می‌رسد که سرچشمه و تامین کننده اصلی آب رودخانه فرح رود است و کمی بالاتر به سد و دریاچه سیاه رود که آن نیز یکی از منابع آب این رودخانه است.

اگر کوهنورد هستید

این ده به عنوان مبدا صعود به قله های “میشینه مرگ” و “بوم” بوده و همچنین با یک جاده خاکی به “تنگه واشی” در شرق لزور دسترسی دارد. قله میشینه مرگ بعنوان بلندترین قله رشته کوه البرز شرقی با ارتفاع 4 هزار و 30 متر در شمال‌غرب این روستا واقع است. مسیر صعود به این قله با گذر از تنگه‌های پرآب، دشت‌های سرسبز و از مجاورت دریاچه زیبای سد سیاه‌رود، یکی از زیباترین و جذاب‌ترین برنامه‌های کوهنوردی منطقه است. تنگه فرح رود در بخشی از مسیر قبل از دشت معجز چشمه همانند تنگه واشی ا‌ست. یعنی برای عبور از آن باید به آب زده و حدود 200 متری را در آب طی کنید. بهترین زمان برای صعود به قله میشینه مرگ ماه‌های تیر و مرداد در قالب یک برنامه دو روزه است.

چطور به لزور برویم

با خودروی شخصی: برای رسیدن به لزور، باید از تهران به جاده هراز رفته و سپس به جاده فیروزکوه بروید. حدود ۱۰ کیلومتر مانده به فیروز کوه، بعد از پمپ بنزین نمرود، یک سه‌ راهی معروف به سه راهی لاسَم در سمت چپ وجود دارد که به سمت شمال و بخش ارجمند می‌رود. با قرار گرفتن در این جاده بعد از 27 کیلومتر به ارجمند رسیده و در ادامه راه 13 کیلومتر دیگر که بروید بعد از گذر از روستاهای شادمهن و اهنز در انتهای جاده به روستای لزور می‌رسید. تمام راه از سر جاده تا روستای لزور جاده آسفالته است. در کل از تهران (بسته به مبدا حرکت) چیزی کمتر از 200 کیلومتر تا لزور راه در پیش دارید.

با خودروی عمومی: به ترمینال شرق رفته و سوار مینی‌بوسهای فیروزکوه شوید. سه راهی لاسم پیاده شده و سوار تاکسیهای کنار جاده و یا ماشینهای عبوری شوید که به سمت ارجمند و لزور می‌روند.

به خاطر داشته باشید

* آخرین شهر و آبادی بزرگ قبل از فیروزکوه، گیلاوند است. پس خرید مایحتاج و هر آنچه که از ضروریات سفر مانده را در گیلاوند تهیه کنید.

* از سه راهی لاسم که به سمت ارجمند و لزور حرکت می کنید ماموران محترم نیروی انتظامی برای حفظ امنیت و آرامش منطقه بعضا در مبادی ورودی روستاها و کنار جاده حضور دارند و هر از گاهی ماشینهای عبوری مسافران را مورد بازرسی قرار می‌دهند.

* لزور و حاشیه رودخانه فرح رود به نسبت، پاکیزه و عاری از زباله است. اگر به لزور رفتید حتما زباله‌ها را با خود به پائین منتقل کرده و به هیچ عنوان ردی از خود در طبیعت بکر منطقه باقی نگذارید. بیایید همه با هم با ترویج فرهنگ صحیح گردشگری در حفظ و نگهداری طبیعت اطرافمان کوشا باشیم و این منابع ارزشمند خدادادی را صحیح و سالم به دیگران و نسلهای آینده منتقل کنیم. باشد که چنین باشیم.

تصاویری از روستای لزور و تنگه فرح رود، مرداد ماه 1391:

روستای لزور: