دشت هویج

 معرفی روستای افجه و دشت هویج

دشت هویج که به زبان محلی آن را گُرچال یا گهچال (در اصل: گیاه چال) می‌نامند، یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری روستای افجه است که در ارتفاع 2570 متری از سطح دریا و در شمال شرق روستا واقع است. وجه تسمیه این دشت از گُرچال با ترکیب دو نام گر + چال گرفته شده ‌است. گر و یا آگر در گویش ایرانیان باستان به معنای آتش به کار می‌رفته و چال نیز به معنای جایگاه بوده ‌است که این دشت را در گذشته گرچال به معنای جایگاه آتش یا آتشدان می‌نامیده‌اند.

مسیر دشت هویج در زمستان

با گام‌های استوار به راه بودیم و چه صبح سردی بود برای کوهنوردی… چهره‌ یخ‌زده‌ سنگ بر پیکر کوه به اخمی می‌مانست بر صورت آشنایی. نقش بی‌مهری را رقم زده بود که انگار روزها به انتظاری از این دست -سرد، سخت و قهرآلود- به راهم نشسته بود و من به سختی راه، آنقدر گرمای نفسم را بر چهره‌اش پاشیدم تا یخ بیگانگی‌اش باز شد و هم‌نفس شدیم… در آن حجم سپید و چه لذتی داشت جشن پایانی راه بر سفره‌ای پر از مهربانی…
٭ ٭ ٭
در واپسین روزهای پائیز دل‌انگیز به اتفاق جمعی صمیمی از یارانِ همیشه همراه، کوله‌بار خود را بسته و از تهران به سمت لواسان و روستای افجه حرکت می‌نماییم. روستای افجه در شمال شرق لواسان قرار دارد و راه ارتباطی آن با شهر لواسان، یک جاده آسفالته کوهستانی و پیچ‌درپیچ به طول 8 کیلومتر است. این جاده آسفالته پس از عبور از روستای افجه در ادامه به سمت شرق تغییر جهت داده و به روستای برگ جهان و سپس سد لتیان و جاده جاجرود می‌رسد.
صبح روز پنجشنبه است و در یک هوای نسبتاً سرد پائیزی پا به روستای کوهستانی افجه می‌گذاریم که در این روز و این فصل نسبت به بهار و تابستان بسیار خلوت و آرام است! ساعت 8 صبح صبحانه مختصری سرپایی و زیر سقف یک سایبان صرف کرده و مسیر دشت هویج را در پیش می‌گیریم در حالی که باران ریز و لطیف پائیزی صورت‌هایمان را نوازش می‌دهد.
…

———————————————————

 گزارشهای مرتبط در همین وبلاگ:

قله ساکا – 3300 :: خرداد ۱۳٩٠

دشت هویج-ارتفاعات ساکا (زمستانه) :: آذر ۱۳٩۱

——————————————————-

لینک این گزارش در روزنامه ایران – شنبه 2 دی 1391

جاذبه‌های طبیعی و گردشگری استان تهران

دشت هویج میزبان ردپاهای برفی

===============================

دشت‌هایی چه فراخ!
کوه‌هایی چه بلند
در گلستانه چه بوی علفی می‌آمد!
من در این آبادی، پی چیزی می‌گشتم:
پی خوابی شاید،
پی نوری، ریگی، لبخندی
پشت تبریزی‌ها
غفلت پاکی بود، که صدایم می‌زد.
—————————————————–

متن کامل گزارش همراه با تصاویر بیشتر، در ادامه مطلب

 از دوراهی برگ جهان به سمت دشت هویج، یک جاده خاکی به طول تقریبی یک کیلومتر وجود دارد -به‌نام خیابان بُنه رود- که می‌شود با خودرو نیز آن‌را طی کرد. به دلیل پرشیب و لغزنده بودن جاده، خودروهایمان را در همان ابتدای جاده خاکی پارک کرده و پیاده‌روی را آغاز می‌کنیم.
برنامه گروه در این روز علاوه بر بازدید از دشت هویج، صعود به قله ساکا نیز هست که در ارتفاعات غربی مشرف به دشت هویج واقع است. هوای نسبتاً سرد پائیزی همراه با نم‌باران – با توجه به گزارش‌های هواشناسی- نوید از بارش برف در ارتفاعات را می‌دهد اما ما آماده‌ایم و مصمم برای صعود. پس از حدود 10 دقیقه پیاده‌روی در جاده خاکی، به جایی می‌رسیم که باید از عرض رودخانه گذر کنیم. با عبور از روی سنگ‌ها و گذر از عرض رودخانه وارد جاده‌ای می‌شویم که با چرخش به سمت راست به سمت بالا ارتفاع می‌گیرد. ابتدای این جاده، در سمت چپ، تابلوی «خیابان گیاه چال (گرچال)» کوبیده شده که تابلوی نارنجی رنگی با عنوان «منطقه گردشگری» نیز بالای آن به چشم می‌خورد. پس از چند دقیقه پیاده‌روی در این جاده، رفته رفته زمین زیر پایمان سفید پوش می‌شود و هر چه که بالاتر می‌رویم بر حجم و ارتفاع برف نیز افزوده می‌شود. با ادامه راه در یک مسیر نسبتاً پرشیب، پس از حدود نیم ساعت به جایی می‌رسیم که دو طرف جاده را باغ‌های گیلاس احاطه کرده‌اند. اوج زیبایی مسیر را در هر فصلی می‌توان این نقطه از مسیر دانست که جاده به طول چند صد متر از میان انبوه باغ‌های گیلاس عبور می‌کند. در امتداد جاده، تا چشم کار می‌کند درختان بی‌برگ گیلاس دیده می‌شوند با تن‌پوشی از برف، ردیف به ردیف، پشت حصارها و پرچین‌های کوتاه از جنس سنگ و چوب. گویی که به خوابی عمیق رفته‌اند و آرامشی وصف ناپذیر… تا فصلی نو و رویشی دوباره…. با خودم فکر می‌کنم: چه خوب می‌شد اگر که ما آدم‌ها هم… اما نه! بیشتر و عمیق‌تر فکر می‌کنم… زندگی برای ما جنبشی‌ است دائمی، بدون توقف، سرشار از زیبایی. زیبایی‌هایی که باید بیدار بود و دید. همیشه بیدار بود.
در ادامه راه شعر سهراب را زیر لب زمزمه می‌کنم:
زندگی رسم خوشایندی است
زندگی بال و پری دارد با وسعت مرگ
پرشی دارد اندازه عشق
زندگی چیزی نیست که لب طاقچه‌ عادت از یاد من و تو برود
زندگی جذبه‌ دستی است که می‌چیند
زندگی نوبر انجیر سیاه در دهان گس تابستان است
زندگی بُعد درخت است به چشم حشره
زندگی تجربه شب‌پره در تاریکی است
زندگی حس غریبی است که یک مرغ مهاجر دارد
زندگی …

با عبور از میان باغ‌ها و درختان پوشیده از برف، وارد بخش پایانی مسیر می‌شویم که با عبور از یک مسیر پرشیب و پیچ در پیچ ما را به دشت هویج رهنمون می‌سازد. برفی که از نیمه راه به بدرقه‌مان آمده بود، هر چه که بیشتر ارتفاع می‌گیریم بر شدت بارش نیز افزوده می‌شود و کمی هم چاشنی کولاک… و البته یک کوهنورد، به تجربه خوب می‌داند که: هر چه شرایط سخت‌تر، لذت کوهنوردی بیشتر و خاطره‌اش ماندگار‌تر. پس از حدود 5/1 ساعت پیاده‌روی -از ابتدای حرکت- به دشت زیبای هویج می‌رسیم که این روزها حصاری از جنس آهن و فنس‌ دورتادور آن‌را احاطه کرده. این حصار را سالیان اخیر کشاورزان محترم منطقه برای جلوگیری از ورود گردشگران به داخل دشت کشیده‌اند که ظاهراً با افزایش حجم گردشگر و تورهای طبیعت‌گردی در چند سال اخیر مزاحمت‌هایی را برای ایشان به وجود آورده است. به هر حال تماشای دشتِ سراسر سفید پوش هویج در زمستان هم خالی از لطف نیست. لختی به تماشای زمستان می‌نشینیم در دشت هویج و سپس ادامه راه… فنس‌ها را از سمت راست دور زده و خود را به بالای دشت می‌رسانیم، جایی که تعدادی درخت و چند کلبه چوپانی آنجا دیده می‌شود. معمولاً مقصد نهایی گردشگران و بازدیدکنندگان از دشت هویج همین‌جاست، جایی که چشمه پرآب و گوارایی نیز در آن‌ وجود دارد. قمقمه‌هایمان را از آب چشمه پر کرده و از کنار فنس‌ها مسیر را به سمت غرب ادامه می‌دهیم. کمی پائین‌تر با عبور از دره و عرض رودخانه خود را جلوی آبشار سوستون رسانده سپس با گردش به سمت چپ بر روی یال قرار گرفته و در جهت جنوب غرب ارتفاع می‌گیریم. ساعت 11:30 صبح بارش برف و کولاک همچنان ادامه دارد و برف‌کوبی هر لحظه سخت‌تر می‌شود. صعود را تا ساعت 12:00 ظهر ادامه داده و در نهایت با صلاحدید سرپرستِ گروه از ادامه راه صرف نظر کرده و مسیر بازگشت را در پیش می‌گیریم…
٭ ٭ ٭
دشت هویج که به زبان محلی آن را گُرچال یا گهچال (در اصل: گیاه چال) می‌نامند، یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری روستای افجه است که در ارتفاع 2570 متری از سطح دریا و در شمال شرق روستا واقع است. وجه تسمیه این دشت از گُرچال با ترکیب دو نام گر + چال گرفته شده ‌است. گر و یا آگر در گویش ایرانیان باستان به معنای آتش به کار می‌رفته و چال نیز به معنای جایگاه بوده ‌است که این دشت را در گذشته گرچال به معنای جایگاه آتش یا آتشدان می‌نامیده‌اند.

چنان‌که در شاهنامه آمده است:
به دشتی که گرچال باشد به نام / بیامد ز پی مردم نیکنام
کمر بسته کوه‌های سترگ / به آبشخورش مرغ و میش است و گرگ

گمان بر این است که علت این نام‌گذاری گرم‌تر بودن این دشت نسبت به ارتفاعات و کوه‌هایی باشد که آن‌را احاطه کرده است.
این دشت در زمستان با دریایی خاموش از برف و در بهار و تابستان با تن پوشی زیبا به رنگ سبز پذیرای مهمانان و گردشگران است. دشت هویج آنقدرها هم که از یک دشت انتظار می‌رود و در ذهن تداعی می‌شود بزرگ نیست. دشت هویج در واقع یک زمین کشاورزی بزرگ است که می‌توان دور تا دور آن‌را در عرض کمتر از نیم ساعت با پای پیاده پیمود. روایت‌های تاریخی حکایت از آن دارند که در روزگار گذشته بخش وسیعی از زمین‌های این دشت زیر کشت هویج بوده‌اند اما امروزه دیگر اثری از هویج در این دشت نیست و دیگر محصولات کشاورزی در آن کشت می‌شود.
جاده ارتباطی بین روستا و دشت هویج یک جاده شوسه عریض و نسبتاً هموار است که برای تمام افراد و در هر سنی قابل پیمایش است به شرطی که آمادگی جسمانی کافی برای یک پیاده‌روی حدود 2 ساعت در یک مسیر نسبتاً پرشیب را داشته باشید. اگر علاقه‌مند به طبیعت و طبیعت‌گردی از نوع متفاوت هستید، این جاده را با خودروهای شاسی بلند و دو دیفرانسیل نیز می‌توانید طی کنید.

ارتفاع و زمان‌بندی مسیر
لواسان: حدود 1800 متر (محدوده میدان بسیج)
روستای افجه: 2100 متر (8 کیلومتر از لواسان)
دشت هویج: 2570 متر (1/5 تا 2 ساعت پیاده‌روی از روستا)

اگر کوهنورد هستید
روستای افجه و دشت هویج نامی آشنا برای کوهنوردان تهرانی و حتی غیر تهرانی است. دشت هویج مبدأ صعود به قلل چهارگانه: پرسون (3150 متر)، ریزان (3570 متر)، آتشکوه (3700 متر) و ساکا (3300 متر) است. قلل ذکر شده، به ترتیب از شرق به غرب روی یک خط الرأس دور تا دور دشت هویج گسترده شده‌اند که در فصول مختلف سال توسط کوهنوردان علاقه‌مند صعود می‌شوند. در بین قله‌‌های فوق قله ساکا از بُعد ارتفاع و مدت زمان صعود، مناسب‌ترین قله برای اجرای یک برنامه تابستانه یا زمستانه غیر فنی یا نیمه فنی برای کوهنوردان حرفه‌ای و مبتدی‌ است. البته این صعود قطعاً در قالب یک گروه و همراه با راه بلد یا راهنما توصیه می‌شود. صعود به قله ساکا در فصل تابستان از روستای افجه حدود 5 ساعت با گام متوسط زمان می‌برد. بالطبع در صعودهای زمستانه بسته به حجم برف و آمادگیِ افراد گروه، به این زمان افزوده خواهد شد.

چطور برسیم
اگر قصد بازدید از روستای افجه و دشت هویج را دارید باید از طریق بزرگراه شهید بابایی یا مسیرهای جایگزین، خود را به میدان لشکرک (میدان قائم) رسانده و از آنجا به لواسان بروید. بلوار لواسان را تا انتها رفته تا به میدان کوچکی به‌نام میدان بسیج برسید. از میدان لشکرک تا میدان بسیج حدود 6 کیلومتر راه است. از میدان بسیج به سمت چپ-بالا تغییر جهت داده تا وارد جاده روستای افجه شوید. از اینجا تا روستای افجه حدود 8 کیلومتر جاده آسفالته در پیش دارید.
٭ اگر خودروی شخصی در اختیار ندارید می‌توانید با سواری‌های خطی که در چهار راه تهرانپارس مستقر هستند خود را به لواسان و روستای افجه برسانید.

 —————————————————-

کوچه‌باغ‌های زیبا در مسیر منتهی به دشت هویج

مسیر دشت هویج در زمستان

مسیر منتهی به دشت هویج

مسیر دشت هویج در زمستان

مسیر منتهی به دشت هویج

مسیر دشت هویج در زمستان

دشت هویج در زمستان

مسیر دشت هویج در زمستان

دشت هویج در زمستان

دشت هویج در زمستان

درختان گردو در دشت سوستون، در مسیر قله ساکا

مسیر دشت هویج در زمستان

 پایان